เชื่อว่าทุกคนเคยได้ยินคำว่าจังหวัดท่องเที่ยว “เมืองรอง” และ “เมืองหลัก” บ้างล่ะ หรือมักเรียกติดปากสั้นๆ ว่า “เมืองหลัก กับ เมืองรอง” แล้วจะรู้ได้อย่างไร ว่าสองกลุ่มนี้ต่างกันอย่างไร ใช้เกณฑ์อะไรตัดสิน และใครเป็นคนแยกประเภท และเริ่มตั้งแต่เมื่อไหร่ เดี๋ยวเราไปทำความรู้จักพร้อม ๆ กัน
เมืองรอง คือ เมืองที่ไม่ได้เป็นเมืองท่องเที่ยวหลัก หรือยังมีนักท่องเที่ยวเข้าไปไม่มากนัก การกระจายรายได้ถึงชุมชนท้องถิ่นจึงแตกต่างกับเมืองท่องเที่ยวหลัก และมีนักท่องเที่ยว 4 ล้านคนต่อปีแต่ไม่ถึง 6 ล้านคน จาก 55 จังหวัดเมืองรองเพื่อสร้างแรงจูงใจให้เกิดการเดินทางท่องเที่ยวเพิ่มขึ้น ได้แก่ ภาคเหนือ 16 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 18 จังหวัด ภาคกลาง 7 จังหวัด ภาคตะวันออก 5 จังหวัด และภาคใต้ 9 จังหวัด
ล่าสุดนายกฯ เศรษฐา ทวีสิน มีนโยบายกระจายนักท่องเที่ยวจากเมืองหลักสู่เมืองรองจึงเป็นคีย์แมสเสจ ที่แสดงถึงความพยายามจากทุกภาคส่วนที่จะร่วมกันขับเคลื่อนการท่องเที่ยวเมืองรองภายใต้การรีแบรนด์เมืองรอง 55 จังหวัดให้เป็นเมืองน่าเที่ยว เพื่อลดการแออัดของนักท่องเที่ยว และสอดรับกับเป้ายหมายให้ไทยเป็นศูนย์กลางเมืองท่องเที่ยวอาเซียน (Tourism Hub of AEAN)
ขณะเดียวกันนายกรัฐมนตรียังได้เชิญผู้ว่าราชการจังหวัด 55 จังหวัดเมืองรอง เพื่อรับมอบนโยบายพัฒนาศักยภาพและส่งเสริมเมืองน่าเที่ยว โดยการพัฒนาการเดินทางขอให้ทุกจังหวัดพัฒนาและปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญ เช่น ถนน ระบบขนส่ง และสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวและเพิ่มความสะดวกสบายในการเดินทาง การประชาสัมพันธ์แหล่งท่องเที่ยวเมืองรองอย่างเข้มข้น รวมทั้งสำรวจและพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวใหม่ ๆ ที่มีศักยภาพในจังหวัด เพื่อเป็นการเพิ่มทางเลือกและความหลากหลายให้แก่นักท่องเที่ยว รวมทั้งการผลักดันบางจังหวัดให้ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลก และในวันเดียวกันนั้น ยังได้ระดมความคิดเห็นจากสมาคม ผู้ประกอบการ ที่เกี่ยวข้องกับภาคการท่องเที่ยวร่วมด้วย
ส่วนเหตุผลหลักที่นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ทั้งคนไทยและต่างชาติ เลือกเดินทางท่องเที่ยวเมืองหลักมากกว่าเมืองรองเพราะมีแหล่งท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อเป็นแรงดึงดูด ประกอบกับเมืองท่องเที่ยวรองยังมีปัญหาเรื่องระบบโครงสร้างพื้นฐาน ทั้งระบบคมนาคมขนส่ง ทั้งบก นํ้า อากาศ ที่ไม่เชื่อมต่อกัน ทำให้การเดินทางท่องเที่ยวไม่สะดวกเหมือนไปเที่ยวเมืองหลัก รวมถึงที่พักในแบบโรงแรมที่มีระดับมีน้อย เพราะไม่คุ้มกับการลงทุน การลงทุนที่พักส่วนใหญ่จึงจะเป็นโรงแรมในแบบท้องถิ่น หรือที่พักในลักษณะโฮมสเตย์ จึงไม่ดึงดูดนักท่องเที่ยวกลุ่มใหญ่มากพอที่ต้องการห้องพักและแหล่งท่องเที่ยวที่มีความสะดวกสบาย
แต่วันนี้ เมื่อรัฐบาลมีนโยบายชัดเจนในการขับเคลื่อนการท่องเที่ยวเมืองรอง ก็ทำให้เกิดเป้าหมายเดียวกันที่ทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของภาครัฐ ต้องทำงานร่วมกันเพื่อเดินไปสู่เป้าหมายเดียวกัน ไม่ใช่แค่ให้ททท.ทำโปรโมตเพียงด้านเดียวอย่างในอดีตที่ผ่านมา ดังนั้นการกระตุ้นการท่องเที่ยวเมืองรอง ก็จะไม่ติดหล่มอยู่กับที่เหมือนในอดีต ที่ต้องรอสร้างตลาดให้มีดีมานต์นักท่องเที่ยวที่มากพอ เพื่อให้โครงสร้างพื้นฐานต่าง ๆ เห็นศักยภาพในการเข้าลงทุน หรือ จะต้องสร้างให้เกิดการลงทุนโครงสร้างพื้นฐานก่อน เพื่อดึงดีมานต์การเดินทางเข้าไป
หลังจากนี้รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะเริ่มพัฒนาทั้งฝั่งซัพพลายไซด์ ควบคู่ไปกับการกระตุ้นดีมานต์การเดินทาง ที่เริ่มคิ๊กออฟไปแล้ว หลังจากล่าสุดนายกเศรษฐา ได้รีแบรนด์เมืองรอง 55 จังหวัด ให้เป็น “เมืองน่าเที่ยว” การออกมาตรการลดหย่อนภาษี ประจำปี 2567 สำหรับบุคคลธรรมดา ที่นำค่าใช้จ่ายเมื่อเที่ยวเมืองรอง มาลดหย่อนได้สูงสุดไม่เกิน 1.5 หมื่นบาท และสำหรับนิติบุลคล หักรายจ่ายได้ 2 เท่า สำหรับอบรมสัมมนาเมืองรอง แม้มาตรการนี้จะได้ประโยชน์เฉพาะในกลุ่มมนุษย์เงินเดือน ไม่ได้กระตุ้นตลาดในวงกว้าง แต่อย่างน้อยก็เป็นแรงจูงใจให้คนมองที่จะเที่ยวมองรองได้ในระดับหนึ่ง
ควบคู่ไปกับการสร้างจุดขายในแต่ละพื้นที่ ซึ่งททท.จะร่วมมือกับพื้นที่นำเสนออัตลักษณ์ท่องเที่ยวผ่านแนวคิด 5 Must Do in Thailand นำเสนอเสน่ห์ไทย ด้วย Must Eat : อิ่ม อร่อยกับอาหารถิ่นทั่วไทย Must See : ละลานตา วัฒนธรรมไทย Must Seek : Unseen ถิ่นน่าเที่ยว Must Buy : หัตถกรรมลํ้าค่าน่าซื้อฝาก และ Must Beat : สุดยอดกีฬา ท้าทายกายใจ เพื่อกระตุ้นให้เกิดการตัดสินใจในการเดินทางท่องเที่ยวในพื้นที่จังหวัดเมืองน่าเที่ยว ก่อให้เกิดการกระจายรายได้
นอกจากนี้ททท.ยังมีแผนพัฒนาเส้นทางจากเมืองหลักกระจายสู่เมืองรอง ที่จะนำร่องใน 5เส้นทาง ได้แก่ Lanna Culture เชียงใหม่-ลำพูน-ลำปาง ท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์อารยธรรมล้านนา Unesco Heritage Trial สุโขทัย-กำแพงเพชร-นครราชสีมา มรดกไทย มรดกโลก Naga Legacy นครพนม-สกลนคร-บึงกาฬ ตามรอยศรัทธาพญานาคค้นพบวิถีชีวิต ความเชื่อท้องถิ่น Paradise Islands ตรัง-สตูล หมู่เกาะแห่งอันดามันใต้ สวรรค์แห่งท้องทะเล The Wonder of Deep South ปัตตานี-ยะลา-นราธิวาสใต้สุดแห่งสยามมนต์เสน่ห์แห่งพหุวัฒนธรรม ไทยพุทธ ไทยมุสลิม และไทยจีน