พิธีฮัจญ์

พิธีฮัจญ์ ถือเป็นเทศกาลแสวงบุญครั้งใหญ่ของชาวมุสลิม มีการคาดการณ์ว่าในแต่ละปีมีชาวมุสลิมกว่า 2 ล้านคนเข้าร่วมแสวงบุญในพิธีครั้งนี้ โดยการเข้าร่วมพิธีฮัจญ์ถือเป็นสิ่งที่ชาวมุสลิมที่มีความพร้อมทั้งทางด้านสุขภาพร่างกายและสถานะทางการเงินจะต้องยึดถือปฏิบัติให้ได้อย่างน้อยหนึ่งครั้งในชีวิต

อย่างไรก็ตาม พิธีฮัจญ์ในปี 2024 ได้เกิดโศกนาฏกรรมที่ไม่มีใครคาดคิดมาก่อน หลังจากที่มีรายงานว่ามีชาวมุสลิมที่เข้าร่วมพิธีฮัจญ์หลายสัญชาติเสียชีวิตจากสภาพอากาศที่ร้อนจัด จนเกิดเป็นภาพที่มีการเผยแพร่ทางสื่อโซเชียลว่ามีการพบเห็นผู้เสียชีวิตหรือผู้ที่มีอาการป่วยเรียงรายตลอดทางการแสวงบุญในครั้งนี้ เป็นภาพที่สะท้อนให้เห็นว่าอุณหภูมิที่ร้อนจัดส่งผลกระทบที่เป็นอันตรายถึงชีวิตแก่ผู้แสวงบุญจำนวนมากจนมีผู้เสียชีวิตกว่า 1,300 คน

สิ่งที่น่าแปลกใจคือ จากสถิติแล้วสภาพอากาศไม่เคยเป็นภัยอันตรายหลักของพิธีฮัจญ์ในทุก ๆ ปี แต่ในปีนี้กลับกลายเป็นโศกนาฏกรรมที่มีการตั้งข้อสังเกตว่ามาจากสภาพอากาศที่ร้อนจัดเพียงอย่างเดียว หรือยังมีช่องโหว่อะไรที่ทำให้เกิดภัยจากสภาพอากาศที่ร้อนจัดได้ วันนี้ SUM UP อยากสรุปสาเหตุที่ทำให้เกิดโศกนาฏกรรมในครั้งนี้ใหห้ติดตามกัน

โลกร้อนส่งผล ‘พิธีฮัจญ์’ ปีนี้ร้อนจัด

พิธีฮัจญ์จะจัดขึ้นโดยอิงตามวันที่ตามปฏิทินแบบจันทรคติ ทำให้ช่วงเวลาของพิธีฮัจญ์นั้นจะแปรเปลี่ยนไปเรื่อย ๆ ในแต่ละปี ซึ่งในปี 2024 นี้ พิธีฮัจญ์มีขึ้นในช่วงระหว่างวันที่ 14 – 19 มิถุนายน 2024 นั้นตรงกับช่วงคาบเกี่ยวระหว่างฤดูใบไม้ผลิกับฤดูร้อนของซาอุดีอาระเบีย โดยในช่วงนี้อุณหภูมิโดยเฉลี่ยจะอยู่ที่ 43 องศาเซลเซียส อย่างไรก็ตามมีรายการงานว่าอุณหภูมิที่ซาอุดีอาระเบียสูงถึง 51 องศาเซลเซียส ซึ่งอยู่ในระดับที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย และจากการที่เหล่านักแสวงบุญจะต้องเดินเท้าระหว่างเมืองเพื่อประกอบพิธีกรรม ทำให้มีรายงานผู้ที่ประสบภัยความร้อนมีจำนวนมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด จนผู้แสวงบุญกันเองยังสามารถพบเห็นผู้เสียชีวิตเรียงรายตลอดทางระหว่างการแสวงบุญ

แม้ช่วงเวลาการประกอบพิธีฮัจญ์กำลังจะดำเนินเข้าสู่ช่วงฤดูหนาว แต่ในอีก 20 ปีข้างหน้า พิธีฮัจญ์จะมีขึ้นในช่วงพีคของฤดูร้อนในซาอุดีอาระเบียพอดี ซึ่งจะทำให้การแสวงบุญมีความอันตรายมากยิ่งขึ้นไปอีกจากปัจจัยโลกร้อนที่จะทำให้โลกมีอุณหภูมิสูงขึ้นจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่ยังไม่ได้รับการแก้ไข ขณะที่ข้อปฏิบัติแสวงบุญนั้นมีการสืบทอดมาเป็นระยะเวลากว่า 1,000 ปีก็อาจจะมีการเปลี่ยนแปลงได้ยาก

การลักลอบเข้าประกอบพิธีฮัจญ์โดยไม่ได้รับอนุญาต

ในแต่ละปีทางการซาอุดีอาระเบียจะจัดสรรใบอนุญาตสำหรับการเข้าร่วมพิธีฮัจญ์ให้กับประเทศต่าง ๆ ผ่านระบบโควตา ซึ่งจะแจกจ่ายให้กับชาวมุสลิมในแต่ละประเทศที่ต้องการเข้าร่วมพิธีผ่านระบบจัดสรรในแต่ละประเทศอีกทีที่อาจใช้เวลานานและมีค่าใช้จ่ายที่ค่อนข้างสูง ทำให้เกิดการลักลอบเข้าไปประกอบพิธีฮัจญ์โดยไม่ได้รับอนุญาตมากขึ้นในระยะหลัง โดยการลักลอบเข้าร่วมพิธีฮัจญ์โดยไม่ได้รับอนุญาตนี้ ทำให้ผู้แสวงบุญสามารถประหยัดเวลาและเงินไปเป็นจำนวนมาก 

พิธีฮัจญ์ปีนี้คาดการณ์ว่ามีผู้แสวงบุญลักลอบเข้าร่วมพิธีฮัจน์กว่า 400,000 คน และเนื่องจากผู้แสวงบุญกลุ่มนี้ลักลอบเข้าร่วมพิธีโดยไม่ได้รับอนุญาต ทำให้ผู้แสวงบุญกลุ่มนี้มักจะหลีกเลี่ยงเจ้าหน้าที่ทางการซาอุดีอาระเบีย ส่งผลทำให้พวกเขาไม่สามารถเข้าถึงการช่วยเหลือได้อย่างทันท่วงทีเมื่อเกิดเหตุ อีกทั้งพวกผู้แสวงบุญกลุ่มนี้จะไม่มีบัตรสำหรับผู้เข้าร่วมพิธีฮัจญ์อย่างถูกกฎหมาย อย่าง Nusuk Card ซึ่งทำให้พวกเขาไม่สามารถเข้าถึงสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ เช่น เต็นท์ติดเครื่องปรับอากาศ หรือน้ำดื่มระหว่างเส้นทางแสวงบุญ ทำให้คนกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่ได้รับความสูญเสียมากที่สุดจากเหตุคลื่นความร้อนในพิธีฮัจญ์ในปีนี้

แม้ล่าสุดวันนี้ (24 มิถุนายน 2567) นายฟาฮัด อัล-จาลาเจล รัฐมนตรีสาธารณสุขซาอุดีอาระเบียจะออกมายืนยันและยอมรับว่ามีผู้เสียชีวิตรวมทั้งสิ้น 1,301 คน ระหว่างการประกอบพิธีฮัจญ์ปีนี้ โดยส่วนใหญ่เป็นผู้ที่ไม่ได้ลงทะเบียนเข้าร่วมพิธีฮัจญ์ แต่ความน่ากังวลที่จะต้องจับตามอง คือสภาวะโลกร้อนที่จะเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้สภาพอากาศในช่วงพิธีฮัจญ์มีแนวโน้มร้อนขึ้นในอนาคต และอาจกลายเป็นภัยอันตรายแก่ผู้แสวงบุญ ซึ่งอาจจะสายเกินไปที่จะแก้หากไม่เริ่มลงมือวางแผนรับรองในตอนนี้

อ้างอิง