"เลี้ยงแมวดีกว่าเลี้ยงลูก"

เปิดหน้าต่างความสัมพันธ์ ทำไมคนรุ่นใหม่ไม่อยากมีลูก?

2 กุมภาพันธ์ 2567

เมื่อไหร่จะแต่งงาน? เมื่อไหร่จะมีลูก? คำถามเบสิคเหล่านี้เด็ก Gen Y และ Gen Z มักจะถูกถามทุกครั้งเวลาเจอญาติผู้ใหญ่ แต่อย่างที่เรารู้กันดีว่า เด็กรุ่นใหม่ ๆ ไม่ค่อยอินกับเรื่องอยากมีลูกเท่าไหร่นัก แต่ไม่ว่าจะผ่านไปกี่ปี ทุก ๆ ช่วงเทศกาลที่ต้องกลับบ้านไปเจอญาติผู้ใหญ่พร้อมหน้าพร้อมตาด้วยความจำเป็น คำถามเหล่านี้ก็ยังวนกลับมารบกวนจิตใจอยู่เรื่อย ๆ ซึ่งเรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่อะไร และอธิบายได้ง่าย ๆ ว่า หลักคิดเรื่องการมีครอบครัวในแต่ละ Gen นั้นแตกต่างกัน

พวกญาติผู้ใหญ่ที่ถามเราว่า เมื่อไหร่จะแต่งงานมีลูกสักทีล่ะ? ก็คือคนรุ่น Baby Boomer คน Gen นี้จะเกิดในช่วง ค.ศ. 1946-1964 ซึ่งเป็นช่วงที่สงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดไปได้ไม่นาน และสภาวะหลังสงครามพ่วงมาด้วยสภาพความเสียหายทุก ๆ ด้านไม่ว่าจะเป็น เศรษฐกิจที่ตกต่ำ ผู้คนที่ล้มตายจำนวนมหาศาล ทำให้บางประเทศถึงกับต้องมีนโยบายต่าง ๆ เพื่อมาสนับสนุนการมีลูก สรุปง่าย ๆ ก็คือ คนกลุ่มนี้เกิดขึ้นมาในช่วงที่ประเทศกำลังตั้งไข่ขึ้นมาอีกครั้ง ทำให้ค่านิยมเรื่องการมีลูกเกิดขึ้นมา นอกเหนือไปจากเรื่องการมีลูกแล้วยังสามารถเชื่อมโยงไปกับนิสัยของคน Gen นี้ที่จะเป็นคนมีความอดทนสูง สังเกตง่าย ๆ ว่าคน Gen นี้จะสามารถอยู่ในที่ทำงานเดิม ๆ ได้เป็นหลายสิบปีหรือไปจนกว่าจะเกษียณอายุ เพราะรู้สึกภักดีในองค์กรและรู้สึกว่างานมันหายาก แต่กลับกันใน Gen X Gen Y และ Gen Z ความคิดอยากมีลูกก็จะลดน้อยถอยลงไปเรื่อย ๆ เพราะพวกเขาเริ่มโตขึ้นมาในยุคที่เทคโนโลยีกำลังเติบโตบวกกับเป็นช่วงที่แนวคิดเรื่องประชาธิปไตยกำลังเบ่งบานพอดี

คนรุ่นใหม่ไม่ได้แค่ไม่อยากมีลูก แต่ไม่อยากมีความสัมพันธ์ด้วยเพราะ “ความสัมพันธ์มันมีค่าใช้จ่าย” จากสถิติชี้ว่าคนรุ่นใหม่มุ่งมั่นที่จะทำงานให้ตัวเองประสบความสำเร็จ ไม่แต่งงาน และไม่มีลูก ซึ่งเรื่องนี้เชื่อมโยงได้กับเรื่องของ ‘เศรษฐกิจ’ อย่าว่าแต่แต่งงานหรือมีลูกเลย เอาแค่คู่รักสองคนที่จะเดทกัน ทุกอย่างล้วนเป็นค่าใช้จ่ายไปหมด ไม่ว่าจะเป็นค่ากินข้าว ค่าเดินทาง ค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ที่จะมาเติมเต็มให้ความสัมพันธ์สมบูรณ์ในแบบที่แต่ละคู่คาดหวัง และในยุคที่เศรษฐกิจถดถอย ค่าครองชีพสูงลิ่ว และ 3 เหตุผลหลักที่คนยุคใหม่เลือกที่จะไม่มีลูกคือ 1. ไม่อยากเพิ่มค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงลูก 2. เป็นห่วงลูกในสภาพสังคมปัจจุบัน และ 3. ไม่อยากมีภาระต้องดูแลลูก ดังนั้นจึงเลือกที่จะไม่มีลูกดีกว่า หรืออาจจะมีช้าลงไปเรื่อย ๆ หรือบางคนมีการวางแผนหลังเกษียณเองโดยไม่มีแนวคิดเรื่องให้ลูกมารับผิดชอบชีวิตช่วงแก่เฒ่าเข้ามาเกี่ยวข้อง

“เลี้ยงแมวดีกว่าเลี้ยงลูก” คือ วิธีแก้เหงาของคนยุคใหม่ที่ไม่อยากแบกรับค่าใช้จ่ายระยะยาวกับเด็กหนึ่งคน แต่เปลี่ยนเป็นเลี้ยงแมวสักตัวสองตัวแทน โดยจะสังเกตเห็นว่ามีคอนโดแบบ Pet Friendly เกิดขึ้นมากมาย ซึ่งเป็นคอนโดที่สามารถเลี้ยงสัตว์ได้ และคอนโดประเภทนี้ตอบโจทย์ชีวิตคนโสดที่ต้องการใช้ชีวิตเกือบจะลำพังกับเจ้าเหมียวตัวอ้วน ๆ สักตัว ก็ถือว่าเป็นครอบครัวที่สมบูรณ์แบบได้แล้ว

ในปัจจุบันการเกิดในไทยลดลงจนถึงขั้นวิกฤต ซึ่งทำให้หมอชลน่าน ศรีแก้ว (รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข) เคยได้ออกมาพูดว่า “คนไทยไม่ยอมมีลูก หลายคู่แต่งงานแล้วบังคับให้สามีทำหมั้นเลย นั่นคือสิ่งที่บิดเบี้ยวในสังคมไทย”

อย่างไรก็ดี การไม่ค่อยอยากมีลูกของคนรุ่นใหม่ดูเหมือนจะเป็นเรื่องของปัจเจกบุคคล แต่เอาเข้าจริงแล้วเรื่องเหล่านี้สามารถส่งผลกระทบในระดับประเทศได้ แต่การจะไปบีบคอบังคับให้ประชาชนในประเทศรีบ ๆ มีลูก ดูเหมือนจะเป็นการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุ รัฐควรออกมาตรการในการสนับสนุนเพื่อจูงใจให้คนอยากมีลูกอาจจะเป็นวิธีการที่ดีกว่า

อ้างอิง