ไฟไหม้มาสามปี นับทั้งทีต้องใช้นิวเคลียร์!

ประวัติศาสตร์การไฟไหม้ในรัสเซียที่ต้องดับด้วย 'ระเบิดนิวเคลียร์'

16 กรกฎาคม 2567

เมื่อพูดถึงระเบิดนิวเคลียร์แล้ว แน่นอนว่าหลายคนอาจจะมีภาพจำที่ไม่ค่อยดีกับมันเท่าไหร่นัก ไม่ว่าจะเป็นการใช้ระเบิดนิวเคลียร์เพื่อถล่มญี่ปุ่น หรือการใช้ระเบิดนิวเคลียร์ทำลายล้างประเทศอื่น ๆ แต่เคยมีเหตุการณ์ครั้งหนึ่งที่ไอ้เจ้าระเบิดนิวเคลียร์ได้กลายมาเป็นฮีโร่จากการช่วยดับไฟที่ไหม้ยาวนานถึง 3 ปี ในประเทศรัสเซีย

ในช่วงปี 1960 สหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตกำลังอยู่ในช่วงสงครามเย็น และทั้ง 2 ประเทศมีอาวุธนิวเคลียร์สำรองไว้จำนวนมหาศาล ในเวลาต่อมาสหรัฐอเมริกาได้จัดตั้งโครงการที่เรียกว่า Operation Plowshare ส่วนสหภาพโซเวียตก็ได้จัดตั้งโครงการในลักษณะเดียวกันที่ชื่อว่า ‘Nuclear Explosions for the National Economy’ ซึ่งโครงการเหล่านี้เกิดขึ้นมาเพื่อสำรวจและวิจัยความเป็นไปได้ในการใช้ระเบิดนิวเคลียร์สำหรับการแยกก๊าซธรรมชาติ ส่วนการโครงการของสหภาพโซเวียตก็เป็นไปในลักษณะเดียวกัน ที่เน้นไปที่ก๊าซธรรมชาติและการทำเหมืองแร่ ซึ่งสิ่งหนึ่งที่แตกต่างกันของวิจัยและทดสอบระเบิดนิวเคลียร์ คือ ทางสหภาพโซเวียตให้ความสำคัญกับผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมน้อยกว่า จนในบางครั้งเกิดสารปนเปื้อนรังสีในแม่น้ำ

ต่อมาช่วงปี 1963 บ่อน้ำมันทางใต้ของอุซเบกิสถานเกิดระเบิดขึ้นที่ความลึก 2.4 กิโลเมตร ส่งผลให้ก๊าซธรรมชาติติดไฟและเกิดเพลิงไหม้ยาวนานต่อเนื่องเป็นเวลา 3 ปี และวี่แววว่าจะสามารถดับไฟนี้ได้เลย และในแต่ละวันก๊าซธรรมาติสูญเสียไปไม่ต่ำกว่า 12 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อวัน ซึ่งการสูญเสียก๊าซระดับนี้ ถือว่าจำนวนมากพอสำหรับความต้องการในเมืองใหญ่ ๆ ซึ่งก็ไม่มีใครหาวิธีในการดับไฟได้ จนกระทั่งในปี 1966 ความพยายามทั้งหมดก็ยังไม่เป็นผล จวบจนกระทั่งนักฟิสิกส์ได้เริ่มคำนวณว่า ถ้ามีการระเบิดนิวเคลียร์ในความลึกราว 1500 เมตร และใกล้กับบ่อน้ำแรงดันที่เกิดขึ้นมันก็อาจจะช่วยดับไฟที่เผาไหม้มาอย่างยาวนานนี้ได้ ซึ่งข้อสรุปสุดท้ายนักวิจัยก็บอกว่าต้องใช้ระเบิดนิวเคลียร์ขนาด 30 กิโลตันในการระเบิด ซึ่งถือว่ามากเป็น 2 เท่าของระเบิดที่ทิ้งลงฮิโรชิมาในประเทศญี่ปุ่นในช่วงปลายสงครามโลกครั้งที่ 2 และหลังจากระเบิดลงไปแล้วให้ถมบ่อน้ำมันต่อด้วยปูนซีเมนต์

ผลลัพธ์เป็นที่น่าพึงพอใจเพราะหลังจากที่ทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ลงบ่อน้ำมันที่ว่าแล้ว ไฟก็ค่อย ๆ มอดลงภายใน 20 วินาที ข้อความส่วนหนึ่งที่เขียนถึงข่าวนี้ลงในหนังสือพิมพ์โซเวียตโดยมีใจความว่า “เป็นครั้งแรกในรอบ 1,064 วันที่ความเงียบสงบเข้าปกคลุมบริเวณพื้นที่เหล่านั้นหลังจากที่มีเสียงคำรามของก๊าซมาอย่างยาวนาน”

อย่างไรก็ดี ไม่กี่เดือนต่อมาได้เกิดไฟไหม้ก๊าซเป็นครั้งที่ 2 วิศวกรใช้วิธีการเดิมในการหยุดไฟไหม้ครั้งนี้ โดยการใช้ระเบิดนิวเคลียร์ 47 กิโลตัน ระเบิดในความลึก 2.44 กิโลเมตร และถมต่อด้วยปูนซีเมนต์ หลังจากนั้นไม่กี่วันไฟก็ค่อย ๆ มอดลง หลังจากประสบความสำเร็จในครั้งที่ 2 สหภาพโซเวียตก็ได้ค้นพบประโยชน์ของระเบิดนิวเคลียร์ในการดับไฟ และใช้ดับไฟในลักษณะเดียวกันในสถานที่อื่น ๆ

อ้างอิง