สืบเนื่องจากปัญหาฝุ่น pm2.5 ในภาคเหนือทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้นในช่วงที่ผ่านมา ทำให้หลายคนพยายามขุดค้นต้นตอแห่งปัญหาว่ามาจากไหน ซึ่งในเวลาต่อมาก็พบว่าสาเหตุของฝุ่นควันบางส่วนมาจากการ ‘เผาซังข้าวโพด’ ที่ใช้การใช้ในการทำปศุสัตว์ เนื่องจากการจัดการที่ไม่ดี โดยเราอาจต้องมาวิเคราะห์กันต่อไป ว่าใครกันแน่ที่เป็นคนผิดระหว่างเกษตรกรที่เผาซังข้าวโพดจนเกิดฝุ่นควัน หรือปัญหาเชิงโครงสร้างที่รัฐไม่เอื้อเฟื้อ
ข้อมูลจากเว็บไซต์ GREENPEACE ระบุว่า ปัญหาฝุ่นควันซ้ำซากที่เกิดจากการเผาซังข้าวโพดเพื่อเลี้ยงสัตว์ของเกษตกรเป็นปัญหาเชิงโครงสร้างที่ทับซ้อนกันมาหลายปี ในอดีตไทยได้รับอิทธิพลการทำการเกษตรจากสหรัฐอเมริกา เรียกว่า เกษตรพันธสัญญา หรือการทำสัญญาซื้อขายระหว่างเกษตรกรและบริษัทนายทุน จึงเกิดการเปลี่ยนแปลงจากการทำเกษตรในครัวเรือนเป็นการทำเกษตรในเชิงพาณิชย์ ส่งผลให้เกษตรกรต้องทำการเกษตรในสเกลที่ใหญ่ขึ้นเพื่อรองรับต่อการส่งออกและซื้อขายในเชิงการค้า
เมื่อเกิดความต้องการทางการเกษตรมากขึ้นก็ต้องขยายพื้นที่การทำเกษตรมากขึ้น ทำให้ภาคเหนือของไทยสูญเสียพื้นที่ป่าในการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์เพิ่มขึ้นจาก 621,280 ไร่ เป็น 2,430,419 ไร่ คิดเป็น 4 เท่าจากเดิม ระหว่างปี 2545 – 2565 นอกจากนี้ยังเกิดการขยายพื้นที่ในการทำการเกษตรไปยังบริเวณประเทศเพื่อนบ้านโดยเฉพาะประเทศเมียนมาในรัฐฉาน ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดฝุ่นควันที่ลอยมาปกคลุมภาคเหนือในทุกวันนี้
เมื่อเกิดการปลูกและการเก็บเกี่ยวก็ต้องมีการกำจัดทิ้ง เกษตรกรส่วนใหญ่เลือกที่จะเผาซังข้าวโพดที่หลงเหลือจากการเก็บเกี่ยวแทนการฝังกลบ เนื่องจากใช้ต้นทุนที่ถูกกว่า ประกอบกับการเผาพืชบนพื้นที่สูงสุ่มเสี่ยงต่อการกระจายตัวของฝุ่นควัน ทำให้ภาคเหนือเต็มไปด้วยฝุ่นทั่วท้องฟ้า จนเรียกว่าในทุกปีของฤดูร้อนจะกลายเป็นฤดูฝุ่นร่วมด้วย ซึ่งเป็นปัญหาที่ตามมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
รัฐจึงออกกฎหมาย ‘ห้ามเผา’ ซังข้าวโพด เพื่อแก้ปัญหาฝุ่นควันที่จะตามมา โดยไม่รู้เลยว่าเป็นการเกาไม่ถูกที่คัน รัฐและนายทุนเรียกร้องผลผลิตจากเกษตรกร แต่ขณะเดียวกันก็สั่งละเว้นหนึ่งในกระบวนการที่จะนำมาซึ่งผลผลิต แน่นอนว่ามันหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะมีคนลักลอบเผาอยู่ เพราะพวกเขาไร้ทุน ไร้องค์ความรู้ในการจัดการขยะที่เกิดจากการทำการเกษตรที่ดีพอ ทำให้สุดท้ายฝุ่นควันก็ลอยกลับมาทับถมภาคเหนืออยู่แบบนี้ กลายเป็นวัฏจักรมลพิษไร้ที่สิ้นสุด
ดังนั้นรัฐควรหาทางออกที่ไม่ใช่การโยนปัญหาให้กับประชาชน การสั่งห้ามไม่ใช่การแก้ไขที่ดี มันต้องเจาะลึกไปถึงระบบและโครงสร้างเพื่อหาต้นตอว่าจุดไหนพัง จุดไหนผิด และแก้ไขให้ถูกจุด สร้างวิธีการและลู่ทางในการกำจัดขยะที่เกิดจากเกษตรกรรมให้ถูกต้องและปลอดภัย รัฐต้องเข้ามาช่วยเกษตรกรในการหาทางออก เพื่อการเกษตรที่ยั่งยืนต่อไป
CREATED BY
ไม่ชอบคนข้างล่าง