เรื่องความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ดูจะเป็นหนึ่งในปัญหาที่ทวีความรุนแรงมากที่สุด และหาทางออกได้ยากที่สุด เพราะขณะที่การศึกษาเป็นเหมือนประตูสู่โอกาสสำหรับเด็กหลายคน ก็ยังมีเด็กอีกกลุ่มหนึ่งที่ถูกทอดทิ้งไว้ข้างหลัง เนื่องด้วยฐานะที่ยากจนและต้นทุนชีวิตที่น้อยกว่าคนอื่น ซึ่งที่ผ่านมาประเทศไทยมีงบประมาณสำหรับช่วยเหลือนักเรียนยากจนที่เรียกว่า ‘เงินอุดหนุนปัจจัยพื้นฐานนักเรียนยากจน’ ในสถานศึกษาที่อยู่ในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) และสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ที่จัดสรรความช่วยเหลือแบบเท่ากันทุกคน
แต่คำว่า ‘เท่ากันทุกคน’ (Universal) อาจไม่ได้ก่อให้เกิดผลลัพธ์ที่เท่าเทียมและแก้ปัญหาได้ตรงจุดเสมอไป ในระยะหลังนักวิชาการเริ่มหันมาให้ความสำคัญกับการแก้ปัญหาแบบเฉพาะกลุ่ม (Targeting) มากขึ้น เพราะในความเป็นจริงแล้ว นักเรียนแต่ละคนมีปัญหาและมีความต้องการเฉพาะบุคคลที่แตกต่างกัน อีกทั้งข้อจำกัดทางงบประมาณก็เป็นแรงกดดันที่สำคัญ
ข้อมูลจากระบบ iSEE เมื่อปี 2564 พบว่าในประเทศไทยมีเด็กกว่า 9.9 แสนคนที่อยู่ในครัวเรือนที่มีรายได้ต่ำกว่า 1,338 บาทต่อเดือน และในแต่ละปี มีเด็กกว่า 5 แสนคนที่เสี่ยงหลุดออกจากระบบการศึกษา เพราะปัญหาความยากจน แม้ว่าจะได้รับการสนับสนุนเงินค่าเล่าเรียนฟรี 15 ปี แต่ยังมีค่าใช้จ่ายจำเป็นอื่นๆ อย่างเช่น ค่าเดินทางมาโรงเรียน ค่าอุปกรณ์การเรียน ค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน
อันที่จริงแล้วการต้องการพิสูจน์ความยากจนในกระบวนการขอทุนการศึกษามีหลายเหตุผลที่สำคัญ เช่น ทุนการศึกษามักมีจำนวนจำกัด หรือจำนวนนักเรียนยากจนที่มีจำนวนมาก ดังนั้นการพิสูจน์ความยากจนจะช่วยให้ทุนถูกจัดสรรให้กับผู้ที่มีความจำเป็นมากที่สุดก่อน นอกจากนี้การพิสูจน์ความยากจนยังช่วยลดความขัดแย้งและความไม่พอใจจากสาธารณชนในการให้ทุน โดยทำให้การตัดสินใจในการจัดสรรทุนเป็นไปอย่างที่ถูกต้องและเป็นธรรม
และการพิสูจน์ความยากจนยังช่วยป้องกันการทำประมาทและการให้ทุนแก่บุคคลที่ไม่จำเป็นจริง และยังช่วยให้ทุนการศึกษาเข้าไปสนับสนุนกับผู้ที่อยู่ในสถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่ยากลำบากและมีความจำเป็นที่จะได้รับการสนับสนุน การต้องพิสูจน์ความยากจนช่วยในการปรับปรุงกระบวนการคัดเลือกผู้ได้รับทุน ทำให้เป็นไปตามเป้าหมายของทุนการศึกษาอีกด้วย
โดยรวมแล้ว การต้องการพิสูจน์ความยากจนในการขอทุนการศึกษาเป็นวิธีที่ช่วยให้ทุนถูกจัดสรรให้กับกลุ่มเป้าหมายที่มีความจำเป็นมากที่สุด และเป็นทางเลือกที่ยอดเยี่ยมในการสนับสนุนการศึกษาแก่ผู้ที่ต้องการจริงๆ
AUTHOR
นักศึกษาที่สนใจงานการศึกษาโดยเฉพาะระบบที่มาใหม่ พร้อมเรียนรู้ให้ทันเสมอ/ช่างภาพสมัครเล่น
