เรียนอย่าง ทำอย่าง

ส่องปัญหาการศึกษาไทย ทำไมแรงงานทำงานไม่ตรงสาย?

4 มิถุนายน 2567

ช่วงนี้หลายคนอาจจะเห็นเทรนด์ในโลกออนไลน์ที่พูดถึงการเรียนคณะต่าง ๆ แต่เมื่อจบมาแล้วไม่สามารถทำงานตรงสายกับที่เรียนมาได้ หรือเทรนด์ที่ว่าความฝันในหน้าที่การงานต่าง ๆ ในวัยเด็กต้องถูกพับเก็บเพราะโลกความเป็นจริงหลังเรียนจบไม่ได้ง่ายดายอย่างที่เราคิด

‘ปัญหาเรียนจบมาทำงานไม่ตรงสาย’ เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นมาอย่างยาวนาน นอกเหนือจากปัญหาทำงานไม่ตรงสายแล้ว ปัญหาที่ใกล้เคียงกันก็คือ การทำงานไม่ตรงกับวุฒิการศึกษาเพราะมองว่างานหายากขึ้นเรื่อย ๆ จนนำวุฒิในระดับที่ต่ำกว่าไปสมัครงานแทน เรื่องนี้อธิบายง่าย ๆ ได้ว่าเพราะมีคนที่จบการศึกษาในระดับปริญญาตรีมากกว่าความต้องการของผู้ประกอบการทำให้เกิดปัญหาดังกล่าวขึ้น

นอกจากนี้ สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ได้เปิดเผยข้อมูลอีกว่า ในปี 2564 ประเทศไทยมีบัณฑิตที่จบด้าน STEM ต่ำที่สุดในประวัติศาสตร์ มีจำนวนอยู่ที่ต่ำกว่าหนึ่งแสนคน ซึ่งการศึกษาด้าน STEM คือการบูรณาการ 4 ศาสตร์ ได้แก่ วิทยาศาสตร์ (Science) วิศวกรรม (Engineering) เทคโนโลยี (Technology) และคณิตศาสตร์ (Mathematics)

การศึกษาด้าน STEM ค่อนข้างมีความสำคัญมากทั้งต่อแรงงาน และเศรษฐกิจระดับประเทศ เพราะการศึกษาด้าน STEM จะช่วยเพิ่มแรงงานที่สร้างความก้าวหน้าด้านนวัตกรรมเทคโนโลยีต่าง ๆ ส่งผลให้บริษัทเติบโต และเมื่อบริษัทเติบโตเศรษฐกิจของประเทศก็จะเติบโตตามไปด้วย แต่ข้อมูลสถิติจาก ILO และ World Bank สะท้อนให้เห็นว่า อัตราค่าจ้างแรงงานด้าน STEM ในต่างประเทศ เช่น ออสเตรีย สหรัฐอเมริกา สูงกว่าการอัตราค่าจ้างแรงงานด้าน STEM ในไทยถึง 10% และอัตราค่าแจ้งแรงงานด้าน STEM ยังอยู่ในระดับที่ค่อนข้างต่ำ ซึ่งนั่นอาจจะเป็นเหตุผลที่ว่าคนที่จบด้าน STEM เลือกทำงานที่ไม่ตรงสายสูงถึง 3.3 ล้านคน

นอกจากนี้ นักวิจัยของ TDRI ยังเปิดเผยอีกว่า ประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาด้านแรงงาน เช่น บางสาขามีปริมาณไม่เพียงพอ, บางสาขามีปริมาณมากเกินไป, การลาออกกลางคันของนักศึกษาด้าน STEM, วุฒิไม่สอดคล้องกับสาขาที่เรียน, ทักษะแรงงานไม่สอดคล้องกับทักษะงาน และหนึ่งในปัญหาด้านการศึกษาและการศึกษาด้าน STEM คือ ‘การศึกษาไทยยังไม่แข็งแรง’ เด็กไทยมีผลคะแนนตกต่ำลง ทำให้เด็กไม่มีความรู้สำหรับการเรียนต่อ และเมื่อเข้าสู่การศึกษาในระดับอาชีวศีกษาและอุดมศึกษา ทำให้เกิดปัญหาในการเรียน และเมื่อเรียนจบออกมาทักษะในมือก็ไม่โจทย์ตอบตลาดแรงงาน

ดังนั้น การแก้ปัญหาอาจจะต้องปรับหลักสูตรการศึกษาทั้ง การศึกษาขั้นพื้นฐาน, อาชีวศึกษา, อุดมศึกษา เพื่อให้เด็กเกิดทักษะการคิดที่สูงขึ้น และอาจจะต้องเชื่อมโยงกับระบบการศึกษาทั้งครู กระทรวง นักเรียน ให้มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ไปจนถึงมีกลไกการรับผิดชอบที่ดี เพื่อผลิตแรงงานที่มีทักษะตอบโจทย์ตลาดแรงงานนั่นเอง

อ้างอิง